وب سایت رسمی مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى

تعریف صلح عادلانه و جنگ عادلانه و بررسی مبانی و شاخص‌های هر یک

نویسنده(گان): زهره عامری

چکیده:

صلح از مفاهیمی است که از ‌اندیشه‌های نخستین بشر در زندگی اجتماعی خود بوده و در سیری تاریخی مورد نظر و تأیید ادیان قرار گرفته است. مفاهيم و حقايقی چون صلح، عدالت، عقلانیت، آزادي، و ... كه با ذات انسان، عجين و از فطریات و مطالباتِ ذاتيِ بشر است، در ساية مطامعِ استكباري، در قالب همين واژه‌ها، ماهيّتِ ديگری يافته و به‌صورت منفكّ از يكديگر و مُثله شده، مطرح می‌گردند و مفاهیمی چون ترور، جنگ، مهاجران، پناهندگان و... که بالذات و بالاصاله با فطرت بشر بیگانه است، جایگزین ارزش‌های الهی انسانی می‌شوند.

در این مقاله با بررسی ریشه‌های لغوی و مفهوم صلح و جنگ به تعاریف اصطلاحی آن پرداخته و سپس دیدگاه اسلام درباره این مفهوم تحلیل شده است و اثبات اين امر است که جهاد نکات مشترک بسياری با سنت جنگ عادلانه دارد. نظريه پردازان متاخر، از اصطلاح «صلح گرايی جنگ عادلانه» و يا «صلح گرايی مشروط» استفاده کرده‌اند تا به‌توصيف اين ديدگاه بپردازند که در شرايط ‌‌جنگ‌های مدرن، نظريه جنگ عادلانه وارد شدن به‌جنگ را از نظر اخلاقی نادرست می‌داند. در حال حاضر نزاع‌‌های مسلحانه شرايط ملاک‌هایی را که اسلام برای توجيه اخلاقی جنگ عادلانه قايل شده است، دارا نيستند، پس اين نکته را می‌توان به منزله دليلی برای صلح‌گرايی مشروط جنگ عادلانه اسلامی تلقی کرد.