وب سایت رسمی مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى

جبهه نجات اسلامی الجزایر پس از باز شدن فضای سیاسی در ۱۹۸۰ در الجزایر یکی از احزاب و جنبش های اسلامی مهم در الجزایر می باشد.

سید محمد مهدی پور

محتویات

۱ جبهه نجات اسلامی
۱.۱ دیدگاه فکری
۱.۲ آغاز فعالیت و شکل گیری
۱.۳ انتشار بیانیه اجرای شریعت اسلامی
۱.۴ برگزاری مناظرات
۱.۵ تشکیل حزب
۲ جناح های حاضر در جبهه نجات اسلامی
۲.۱ شرکت در انتخابات
۳ منابع

جبهه نجات اسلامی

دیدگاه فکری

«جبهه نجات اسلامی» جنبشی اسلامی با رویکرد سلفی (بازگشت به اسلام) است. به اعتقاد رهبران این جبهه، اسلام تنها راه اصلاح جامعه و نجات الجزایر از بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و استعمار فکری و فرهنگی و عامل بقای اصالت ملت مسلمان الجزایر پس از ۱۳۲ سال اشغال و استعمار است.
رهبران جبهه نجات اسلامی با تکیه بر مبنای اسلامی به مبارزه با پدیده غرب زدگی و فرانسه‌گرایی و انجام اصلاحات دینی، سیاسی و اجتماعی پرداختند.[۱]

پیش از تأسیس جبهه نجات اسلامی الجزایر در سال ۱۹۸۹، برخی فعالیت‌های تبلیغی توسط گروه‌های اسلام‌گرا در الجزایر صورت می‌گرفت که زمینه‌ساز ظهور جبهه نجات اسلامی در الجزایر شد.

آغاز فعالیت و شکل گیری

در اواخر دهه هفتاد قرن نوزدهم جماعت «جوانان اسلام» در دانشگاه‌های الجزایر آغاز به فعالیت کردند.
تا سال ۱۹۸۸ گروه‌های اسلام‌گرای دانشگاهی در الجزایر عبارتند بودند از:
«جماعت اخوان بین‌المللی» به رهبری شیخ «محفوظ نحناح»،
«جماعت اخوان داخلی» به رهبری شیخ «عبدالله جاب‌الله»
«جماعت دانشجویان یا جماعت دانشگاه مرکزی یا پیروان مالک‌بن نبی» به رهبری دکتر «محمد بوجلخه» و پس از وی شیخ «محمد سعید».

انتشار بیانیه اجرای شریعت اسلامی

در ۱۲ نوامبر ۱۹۸۲ مجموعه‌ای از علمای الجزایر از جمله شیخ «احمد سحنون»، شیخ «عبدالطیف سلطانی» و دکتر «عباس مدنی» اقدام به انتشار بیانیه‌ای ۱۴ ماده‌ای مبنی بر ضرورت اجرای شریعت اسلامی و اجازه حضور زنان و عناصر مشکوک در دادگاه‌ها کردند.
آنان همچنین خواستار رویکردهای اسلامی در اقتصاد، عدم اختلاط زن و مرد در مؤسسات و سازمان‌ها، مبارزه با فساد، آزادی زندانیان سیاسی و حذف کارکنان سکولار و ضددین در بدنه دولت بودند.
«انجمن الدعوة»به عنوان زمینه‌ساز شکل‌گیری جبهه نجات اسلامی در سال ۱۹۸۹ به ریاست شیخ «احمد سحنون» تأسیس شد.
دیگر اعضای این انجمن عبارت بودند از: «محفوظ نحناح»، «عباس مدنی»، «عبدالله جاب‌الله»، «علی بلحاج» و «محمد سعید» که شیخ «احمد سحنون» به لحاظ سنی از بقیه بزرگتر بود.
این انجمن که در چارچوب جریان‌های اسلام‌گرا فعالیت خود را در راستای اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه، دعوت به اخلاق اسلامی، بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده، و جهاد علمی آغاز کرد.

برگزاری مناظرات

در نتیجه برگزاری مناظرات و نشست‌های فکری متعدد در انجمن الدعوة گروه‌های جدیدی سربرآوردند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «جبهه‌ اسلامی یکپارچه» توسط یک روحانی جوان به نام علی بلحاج اشاره کرد.
عباس مدنی معتقد بود نام این مجموعه باید به «جبهه نجات اسلامی» تغییر یابد، چرا که لفظ جبهه دلالت بر رویارویی و بسط آراء و افکار متعدد داشته و این جبهه به دلیل خط و مشی (اسلامی) تنها راه اصلاحات و تغییر است.
شیخ محمد سعید گرچه در ابتدا با تشکیل جبهه مخالفت کرد اما پس از برگزاری انتخابات محلی به آن پیوست.

تشکیل حزب

محفوظ نحناح نیز در آغاز با ایده تشکیل جبهه (حزب) مخالف بود.
اما پس از چندی خود نیز همچون عبدالله جاب‌الله (حزب اسلامی النهضه) اقدام به تأسیس جنبش جامعه اسلامی کرد.
جبهه نجات اسلامی در نهایت در پی ائتلاف ۳۰۰ سازمان اسلامی، خیریه و فرهنگی پس از گردهمایی رهبران این گروه‌ها در سال ۱۹۸۹ و در مسجد «السنه بالعود» عملاً پا به عرصه صحنه سیاسی الجزایر گذاشت و عباس مدنی به عنوان رئیس جبهه انتخاب شد.[۲]

جناح های حاضر در جبهه نجات اسلامی

به طور کلی چهار جناح عمده و متمایز در این جبهه حضور فکری دارند که ذیلاً به آن اشاره می‌شود:
۱. گروهی که اسلام را هویت واقعی ملت الجزایر دانسته و اسلام را تنها راه برچیدن استعمار می‌دانند. این گروه از پیروان فکری امیرعبدالقادر جزائری هستند.
۲. گروه اخوان المسلمین که متأثر از مربیان اخوان المسلمین مصر بوده و خواستار ایجاد جامعه اسلامی از طریق تبلیغ و موعظه هستند.
۳. جناح تندرو اسلامی که خواستار اجرای اسلام راستین در جامعه الجزایر بوده و در این راه کاربرد زور و خشونت را مجاز می‌دانند.
رهبر این گروه «بویعلی مصطفی» بود که در درگیری‌های مسلحانه سال ۱۹۸۷ به قتل رسید.
رهبر فعلی این جناح عبدالقادر المغنی و علی بلجاج هستند.
۴. گروه وابسته به مدیران، تکنسین‌ها و کارفرمایان و برخی اعضای جنبش‌های چپگرا. رهبر این جناح عبدالقادر حشانی که خود مهندس پتروشیمی است، می‌باشد.

شرکت در انتخابات

جبهه نجات اسلامی در اولین انتخابات آزاد الجزایر که در دسامبر ۱۹۹۱ برگزار گردید، شرکت نمود.
این جبهه در اولین دوره انتخابات پارلمانی ۱۸۸ کرسی از مجموعه ۲۳۱ کرسی پارلمان به خود اختصاص داد. این جبهه مصمم بود در دومین دوره انتخابات پارلمانی که قرار بود در ۱۶ ژانویه ۱۹۹۲ برگزار شود، برای تعیین تکلیف ۱۹۹ کرسی باقیمانده شرکت نماید.
با قطعیت یافتن پیروزی طرفداران این جبهه در انتخابات، ارتش انتخابات پارلمانی الجزایر را ملغی کرد.
پس از استعفای بن جدید و تشکیل شورای عالی حکومتی الجزایر، جبهه نجات اسلامی در ۴ مارس ۱۹۹۲ غیرقانونی اعلام گردید؛
در پی آن با درگیری‌ها و تشنجات ایجاد شده، و کشته و مجروح شدن بیش از یکصد هزار تن، «جبهه نجات اسلامی» نتوانست در انتخابات پارلمانی ۱۹۹۷ الجزایر شرکت کند. [۳]

[۱]حسن سیدسلیمان، اسلام سیاسی در الجزایر، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر)، موسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، ۱۹۹۲ م، ص ۷۹ – ۸۲.
[۲] احزاب الجزایر
[۳] مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی الجزایر