[ 15 ] را در حفظ صلح بكار مى برد ولى شورشيان تصميم به جنگ داشتند وسخنرانانشان مردم را به جنگ با امام تحريض مى كردند، پس از آنكه عبد الله بن زبير سخن گفت امام به فرزندش فرمود: پسرم برخيز وبا اين مردم سخن بگوى، امام حسن عليه السلام برخاست ودر سخنانش فرمود: (اينكه پسر زبير گفت: على عليه السلام كار مردم را به پراكندگى كشانيد، پدر خودش زبير بيش از هر كس مسئول اين حادثه است، أو با دستش بيعت كرد نه با دلش، أو به ظاهر اقرار به بيعت كرد ولى اطرافيانش را براى جنگ فراهم آورد). در اين جنگ امام حسن عليه السلام فرماندهى طرف راست لشكر را بعهده داشت همچنانكه فرماندهى طرف چپ بدست برادرش امام حسين عليه السلام بود، با رشادت ياران امام لشكري كه به رهبرى عايشه وطلحه وزبير تشكيل شده بود شكست خورد، اما با اين اقدام عايشه در مورد جنگ با حضرت، درهاى انقلاب از طرف مخالفين بر امام باز شد ومسلمانان يكپارچگى خود را از دست دادند. در جنگ صفين: از جمله حوادث مهمى كه در تاريخ اسلام روى داد حادثهء صفين است، حادثه أي دردناك كه مبارزهء بين حق وباطل را به روشنى مجسم مى سازد، مبارزه أي بين خلافت اصيل اسلامي به رهبرى امير حق وپيشواى عدالت حضرت على عليه السلام، وبين حكومتي دنيايى كه چيزى كه مورد توجه أو نبود حق وعدالت بود ورهبرى اش را معاويه بعهده داشت، حادثهء صفين رويداد تلخى است كه موجب شكست حكومت امام گرديد وچنان ايشان را به اندوه كشانيد كه آرزوى مرگ كرد، ________________________________________